Cũng không khó lắm để nhận biết các nhân viên có khả năng vượt trội nếu nhà quản lý chịu chú ý. Các biểu hiện bên ngoài ít nhiều đều thể hiện bản chất bên trong. Nhìn bướm ong vây quanh, người ta đoán biết loài hoa đó rất thơm. Nhìn nhận, đánh giá nhân viên thì mức độ có phức tạp hơn nhưng không ngoài quy luật ấy. Nhân viên biểu hiện khả năng của mình qua rất nhiều khía cạnh, từ tác phong, lời nói, và trên hết là hiệu quả công việc. Hiệu quả công việc tưởng như là khía cạnh dễ nhận thấy nhất nhưng cũng có khi cấp quản lý không nhận ra. Chẳng hạn một công việc phức tạp được nhân viên thực hiện tốt, suôn sẻ đôi khi làm người khác nghĩ đó là công việc đơn giản, dễ giải quyết. Chỉ khi nào công việc đó được giao cho người kém năng lực, giải quyết không xong thì mọi người mới có sự so sánh. Nhưng môi trường làm việc không phải lúc nào cũng có điều kiện để so sánh.

Bên cạnh việc đánh giá qua biểu hiện, nếu nhận thấy nhân viên có khả năng thực hiện được những công việc phức tạp hơn, trong phạm vi an toàn cho phép, các nhà quản lý đừng ngại hỏng việc mà cứ mạnh dạn giao việc. Thực tế sẽ cho phép đánh giá khá toàn diện khả năng xử lý công việc của nhân viên. Người ta lấy lửa để thử vàng, các nhà quản lý lấy tình huống phức tạp thử nhân viên để có được nhận xét xác đáng nhất.

Biểu hiện bên ngoài và bản chất của nhân viên cũng là hai khía cạnh cần phân định rạch ròi. Biểu hiện bên ngoài phần lớn nói lên bản chất nhưng có khi bản chất tiềm ẩn chưa biểu hiện ra. Hiểu được bản chất, bố trí đúng sở trường nhân viên chính là “dụng nhân như dụng mộc”. Khơi được nguồn năng lực tiềm ẩn này để sử dụng càng sớm bao nhiêu càng thể hiện khả năng dùng người tốt bấy nhiêu. Nhà quản lý giỏi phải là người nhìn thấy khả năng của nhân viên khi nó đang tiềm ẩn, có khi vì qua nhiều cấp trung gian mà khó nhận thấy hay điều kiện công việc chưa tạo cơ hội để nhân viên thể hiện.

Việc đánh giá và chọn lựa này cũng giống như người chơi hoa biết cách chọn hoa. Trong vườn đầy hoa, chọn hoa đã nở hay chọn nụ? Nụ nhỏ hơn hoa nhưng khi nở có khả năng lớn hơn những bông hoa đang nở. Vì thế, người chơi hoa phải biết chọn nụ đúng thì. Cành mai nở trước Tết hay sau Tết vài ngày đều đánh mất một phần giá trị. Điều này không phải tại hoa mà vì người chơi hoa.

Người quản lý khi đánh giá nhân viên cũng giống như người chơi hoa. Phát hiện khả năng trước mắt của nhân viên chưa đủ mà còn phải nhìn thấy sức bật lâu dài để bố trí công việc phù hợp, bảo đảm sự phát triển bền vững. Chỉ thấy hoa mà không thấy nụ, lại không thấy sức sống của cây thì sức tỏa sáng của nhân sự hiện tại cũng chóng vánh như cánh hoa độ cuối mùa.

chán chẳng biết làm gì

Nhật ký ngày tháng năm

Bỗng dưng

Cho những cảm xúc hỗn độn...

Thánh nhân về với quê hương

Mùa yêu...